Skip to main content

Een schone fiets is een snelle fiets. Wanneer alles soepel draait zijn dat zeker geen marginal gains meer. Bovendien slijt je materiaal minder snel wanneer je het goed schoonmaakt. Scheelt je een fikse rekening bij de fietsenmaker. Op die manier is schoonmaken dus het grootste deel van het onderhoud aan je fiets. Maar wat doe je nou wanneer? En hoe? In deze racefiets schoonmaken gids gaan we daar uitgebreid op in.

Artikel gaat verder onder banners 

Onze nieuwe weg toertocht!

  • Zondag 9 juni 2024
  • 90/120/150km uitgepijlde route
  • De mooiste weggetjes en paden door Brabant
  • EARLY BIRDS: Cobbles summer jersey twv €69 cadeau
Meer info & inschrijven

Word lid van de Riders Club

Rijd voordelig TOP verzorgde toertochten

Pakketten bekijken

Strava

Kom bij onze club & voeg je bij de discussie

Naar de Strava Club

Onze eigen winter gravel toertocht!

  • Zondag 3 maart 2024
  • 60/85km gravel in Brabant/Vlaanderen
  • Vuurkorven, trappistenbier & snert bij de finish
  • EARLY BIRDS: winterjack twv €69 cadeau
Meer info & inschrijven

Disclaimer: deze racefiets schoonmaken gids is een gesponsord artikel, geschreven in het kader van onze samenwerking met 2moso. We zullen in deze racefiets schoonmaken gids verwijzen naar producten van Dynamic Bike Care.

Inhoudsopgave racefiets schoonmaken gids

Deze racefiets schoonmaken gids is opgedeeld in schoonmaakbeurten van klein tot groot, afhankelijk van het aantal gereden kilometers. En een beetje van de tijd van het jaar. De schoonmaakbeurten worden dus steeds wat uitgebreider, waarbij de onderdelen uit alle bovenstaande beurten er ook bij horen. Dit geldt ook voor de benodigdheden. We halen enkele punten over reparatie/onderhoud waarvoor je gereedschap nodig hebt aan, maar wijden daar niet te veel over uit. Deze gids gaat over schoonmaken.

Bereid je voor op een flinke lap tekst. De oplettende lezer weet inmiddels dat ik een fan ben van lange gidsen met alle info die je maar kunt bedenken. We proberen het wel overzichtelijk te houden met kopjes en een inhoudsopgave. Zo kun je precies lezen wat jij wil weten.

Inhoud racefiets schoonmaken gids

Klik op de knoppen om naar het onderdeel te springen

Het hangt er allemaal een beetje vanaf

In deze racefiets schoonmaken gids geven we je een schatting bij hoeveel kilometers welke schoonmaakwerkzaamheden nodig zijn. De onderdelen die binnen zo’n beurtje genoemd zijn, staan echter niet in beton gegoten. Ze kunnen naar onder of boven verschuiven, afhankelijk van allerlei omstandigheden. De ALLER belangrijkste is het weer (is het nat of droog, dat scheelt enrom) en de ondergrond (fiets je veel op schoon asfalt of rijdt je veel offroad, waar het sneller modderig wordt). En natuurlijk: hoe belangrijk vind je het dat je fiets in perfecte staat blijft? Dat resulteert natuurlijk ook in meer of minder je racefiets schoonmaken.

Algemene benodigdheden racefiets schoonmaken

We geven hieronder bij ieder onderdeel aan welke schoonmaakmiddelen en borstels, etc. je nodig hebt. Buiten die specifieke zaken is een fietsmontagestandaard erg handig vanaf de Kleine of Normale Schoonmaakbeurt (afhankelijk van hoeveel zin je hebt om te bukken). Onlangs heb ik deze Crivit Fietsmontagesteun gekocht, voor €29,99 bij de LIDL webshop. Echt een aanrader! Goede kwaliteit, voor een lage prijs.

Daarnaast kan het fijn zijn om met handschoentjes te werken, als je geen schoonmaakmiddelen of vet op je handen wil. Eventueel kun je ook speciale hand cleaner (wat je in garages tegenkomt) gebruiken, als je geen handschoenen gebruikt en je handen erg zwart geworden zijn. Dat reinigt en verzorgt iets beter dan normale huis-tuin-en-keukenzeep.

Montagestandaard

XS. Mini schoonmaakbeurt: 0 – 50 km (ca. 2 minuten)

Je fiets verdient íedere rit een beetje aandacht. Hoe kort de rit ook is, hoe mooi het weer ook is. Gelukkig heeft ie dan ook echt maar een klein beetje aandacht nodig.

Banden oppompen (vooraf)

We beginnen deze racefiets schoonmaken gids met een tip die eigenlijk niets met poetsen te maken heeft, maar wel belangrijk is: voorafgaand aan iedere rit pomp je je banden op de juiste spanning. Hoeveel bar dit precies is, hangt af van een aantal dingen:

  • Het volume van je banden
  • De ondergrond van je fietsrit (glad/hobbelig)
  • Je gewicht
  • Tubeless/binnenband
  • De band zelf
  • Persoonlijke voorkeur
  • Vast nog meer

Wat is nou de beste bandendruk voor jou? Kijk gewoon naar het advies op je band. Pomp je band ergens in de bovenste helft op. De volgende rit pomp je hem 0,3 bar minder hard op. Dit blijf je herhalen totdat je het gevoel hebt weg te glijden, dan ga je weer een stapje harder. Of tot je de ondergrens van het advies hebt bereikt natuurlijk. Dit advies komt uit dit blog met technische tips van ERE Research founder Piet van der Velde. Mocht je echt de diepte in willen duiken, hebben we ook nog deze hele uitgebreide racefiets banden gids voor je.

Vloerpomp met drukmeter

Ketting afnemen met doek

Ook al maak je een hele korte rit, raden we je aan om even één minuutje te nemen voor wat kettingonderhoud. En eigenlijk is ‘onderhoud’ dan nog een groot woord. Neem een schone, droge doek (bijvoorbeeld een oude thee/microvezeldoek) uit de schuur. Houd hem onder (tussen je derailleur en je crankstel) met je hand rondom de ketting, zodat de hele ketting bedekt is. Knijp een beetje en laat de ketting door je hand/doek heengaan – of schrob gewoon steeds een ander stukje van de ketting, tot je rond bent. Wissel steeds naar een schoon stukje van de doek. Als er nog maar weinig zwart van de ketting afkomt, ben je klaar.

Heb je in de winter gefietst en is er gestrooid? Dan is deze Mini Schoonmaakbeurt helaas niet afdoende. Dan raad ik aan om iedere keer de Normale Schoonmaakbeurt te doen.

Is het mooi weer en ben je op vakantie? Dan kunnen de Dynamic Chain Cleaning Wipes voor onderweg nog wel eens van pas komen! Scheelt weer wat gewicht.

Dynamic Microfiber Cloth
Chain cleaning wipes

S. Kleine Schoonmaakbeurt: 100km (ca. 5 tot 10 minuten)

Nu beginnen we eigenlijk pas echt met je racefiets schoonmaken. Voor deze kleine schoonmaakbeurt geldt in principe eens per 100km. Wil je je gravelbike of mountainbike schoonmaken? Dan geldt dit voor iedere rit. Voer deze schoonmaakbeurt uit direct na je rit, om roestvorming en aangekoekt vuil te voorkomen. Als het echt droog is en je fiets dus nauwelijks vies wordt, wil ik deze kleine schoonmaakbeurt nog wel eens overslaan, tot het weer tijd is voor de normale schoonmaakbeurt.

Fiets snel afspuiten

Als er wat zand, modder, of ander vuil aan je fiets kleeft, kun je je fiets het beste even afspuiten. Zorg dat je een systeem/volgorde voor jezelf bedenkt, voor een snelle en effectieve reiniging. De volgorde die ik ongeveer hanteer is een combinatie van van-hoog-naar-laag, van-vies-naar-schoon en van-achter-naar-voor.

  • Onderkant van het zadel en de zadelbuis
  • Bovenkant van het frame, plus het stuur
  • Aandrijving
  • Wielen en midden van het frame
  • Onderkant van het frame
  • Snel de laatste restjes, mocht ergens nog wat zitten

Het beste kun je hiervoor een tuinslang gebruiken met een middelharde straal. Heb je die niet, omdat je bijvoorbeeld in een appartement woont? Dan kun je een mobiele reiniger (zoals uit deze review) of een hogedrukspuit gebruiken. EEN HOGEDRUKSPUIT?! Ja, het kan, als je erg voorzichtig bent. Toen ik nog niets anders beschikbaar had, gebruikte ik gewoon de hogedrukspuit bij het tankstation, zonder de hendel in te knijpen. De ‘straal’ die er dan uitkomt, is wel ongeveer vergelijkbaar met een tuinslang.

Bij het afspuiten moet je vooral opletten dat je met een harde straal niet in de buurt van je lagers komt. Dit geldt dus voor:

  • Balhoofd
  • Bottom bracket (opletten bij het afspuiten van je crankstel)
  • Naven (opletten bij het afspuiten van je cassette en wielen)
  • Enigszins voor je ketting. Hier wil je het vuil uit spuiten, niet het vet wat noodzakelijk is om je ketting soepel te laten draaien.
Tuinslang

Fiets drogen

Voor een vlekvrij en vooral roestvrij resultaat moet je je fiets goed drogen. Begin met je fiets wat op de banden te laten stuiteren, zodat het meeste water eraf valt. Vervolgens pak je een paar doeken (ik vind theedoeken het beste werken) en ga je je fiets systematisch drogen. Ik zou hierbij de cassette en ketting als laatste doen, omdat die natuurlijk vet achterlaten.

Als je een compressor hebt of als je naast een tankstation woont, kun je met luchtdruk de laatste druppels uit drivetrain spuiten. Ik heb dat zelf niet, dus neurotisch als ik ben, gebruik ik hiervoor wel eens een busje persluchtspray (anti-dust spray van de Action). Alleen moet je daarmee wat zuiniger zijn natuurlijk. Dat neurotische komt trouwens uit ervaring: ik heb in de winter mijn mountainbike wel eens nat/vies in de schuur gezet. Toen ik mijn mountainbike een paar weken later wilde gebruiken, kon ik eerst de halve drivetrain vervangen.

Oude (thee)doek

M. Normale Schoonmaakbeurt: 250km (ca. 20 tot 30 minuten)

Dit is de eerste ‘echte’ schoonmaakbeurt en doe je ongeveer iedere 250km. Wederom hangt dit af van het weer en de ondergrond. Als het nat en modderig is, kan dit al wel na 25km nodig zijn.

Bijna alle benodigdheden voor de Normale en Grote Schoonmaakbeurt (op de washandschoen na) vind je in de Dynamic Super 7 Bike Care Box:

Dynamic Super 7 Bike Care Box

In deze schoonmaakbeurt horen (op deze volgorde) onderstaande onderdelen:

Fiets wassen (snelle manier)

Je hebt wat verder gefietst, dus zit er wat meer vuil op je fiets. Maar omdat jij je fiets goed onderhoudt met af en toe een Kleine Schoonmaakbeurt valt het reuze mee. Nadat het meest grove vuil van je fiets afgespoten hebt, spuit je je fiets in met Bio Filth Fighter. Laat de schuimlaag een paar minuten zitten, zodat het hardnekkige vuil losweekt. Daarna ga je verder volgens je afspuitsysteem uit de Kleine Schoonmaakbeurt, zoals eerder beschreven in deze racefiets schoonmaken gids.

Dynamic Bio Filth Fighter bike cleaner

Ketting ontvetten

Mijn favoriete manier om de ketting te ontvetten is simpel en snel. Spray eerst de ketting in met Drivetrain Detox en laat even inweken. Deze chain cleaner maakt eigenlijk precies genoeg schoon.

Ik heb in het verleden vaak Dasty gebruikt, maar daar heb ik veel commentaar op gehad. Blijkbaar kan ontvetter ook té goed werken (dat voel je ook wel aan je handen). Je wil namelijk niet het vet wat tussen de schakels zit hebben, anders gaan de schakels schuren.

Na het inweken neem je twee goedkope nagelborsteltjes. Spray ook deze flink in met Drivetrain Detox. Houd beide borsteltjes in je hand en klem ze tegen elkaar om de ketting (onderin, tussen je derailleur en je crankstel). Schrob dat stuk van de ketting, boven en onder plus de binnen- en buitenkant. Met je andere hand houd je de crank vast, zodat je ketting niet gaat draaien tijdens het schrobben en draai je door naar het volgende stuk van de ketting. Als je de hele ketting gehad hebt, spoel je de ketting goed af met water. Spel de nagelborstels even af met een harde straal; dankzij al die ontvetter zijn ze daarna weer schoner dan nieuw.

Heb je meer haast? Houd je van gadgets? Dan kun je ook een ‘automatische’ chain cleaning tool gebruiken. Klem hem om je ketting, vul hem met kettingreiniger en draaien maar!

Twee nagelborsteltjes
Dynamic Bio Drivetrain Detox
Dynamic Chain Cleaning Tool

Cassette ontvetten (snelle manier)

Pulk met de klauw op de Claw Brush het opgehoopte vuil tussen de kransjes uit. Spray de cassette rondom in met Drivetrain Detox en laat even intrekken. Neem borstel op de Claw Brush, spray deze in met de Drivetrain Detox en maak je cassette systematisch schoon. Ik werk meestal van de grootste krans (binnen) naar de kleinste krans (buiten). De cassette draait vanzelf rond als je borstelt, dus dat hoef je al niet te doen. Maak iedere krans rondom goed schoon. Als je echt grondig wil zijn, schakel je de ketting nog even op een ander kransje, zodat er geen vieze ‘Achilleshiel’ ontstaat. Na het schoonmaken spoel je grondig de hele drivetrain af met een zachte waterstraal.

Dynamic Claw Brush

Derailleurwieltjes snel schoonmaken

Als je toch bezig bent met je drivetrain, poets dan ook even snel je derailleurwieltjes. Dit is echt zo’n plek waar vuil zich ophoopt. Als er dikke troep zit, schraap het eraf met de klauw-kant van de Claw Brush. En dan nog even met de oude doek erlangs om hem helemaal schoon te krijgen. Je kunt ook wat ontvetter gebruiken als je toch bezig bent met je cassette.

Drogen

Vervolgens ga je drogen volgens het systeem uit de Kleine schoonmaakbeurt uit deze racefiets schoonmaken gids.

Ketting smeren

Over het smeren van je ketting bestaan vele meningen. Wij zijn fan van de Slick Wax en Speed Potion van Dynamic (lees ook onze review).

Welke manier je ook kiest, de wijze van aanbrengen blijft hetzelfde. Na het ontvetten van je ketting, neem je het druppelflesje. Die zet je bovenop de onderkant van je ketting (zie foto). Vervolgens neem je in de andere hand de crank en laat je de crank rustig ronddraaien. Knijp een beetje in het flesje, zodat deze rustig druppelt. Als je de hele ketting gehad hebt, ben je klaar. De bovenkant of de zijkant van de ketting hoef je niet te doen, dat trekt alleen onnodig vuil aan. Ook de cassette en kettingbladen smeer je niet.

Het ontvetten en smeren van je ketting doe je als het goed is ná het fietsen. Na het smeren laat je de wax lekker intrekken. Voor je volgende rit pak je dan een schone, droge doek en doe je snel de buitenkant van de ketting af, om de overtollige wax te verwijderen (anders trekt het alleen vuil aan de zijkant aan).

In principe kom je niet in de buurt van je schijfremmen met het invetten, maar ik zeg het toch even: zorg dat er geen vet op je schrijfremmen komt. Is dat toch gebeurd? Lees dan verder bij wielen schoonmaken.

Dynamic Slick Wax
Dynamic Speed Potion Wax

L. Grote schoonmaakbeurt: 500km (ca. 1 tot 1,5 uur)

Je hebt verder gefietst en er kan inmiddels wat vuil aangekoekt zijn, daarom ga je dit keer iets grondiger te werk. Tijd voor de grote schoonmaakbeurt uit de racefiets schoonmaken gids!

Hierbij hoort al het bovenstaande, plus:

Wielen uit je fiets halen en schoonmaken

Voor extra schoonmaakkracht, begin je met het eruit halen van je wielset. Even afspuiten en insprayen met Bio Filth Fighter bike cleaner. Even laten inweken en weer afspuiten. Als er hardnekkig vuil op zit, ga je er even met een washandschoen overheen.

Heb je skinwall banden (beige wangen)? Dan is dit een mooi moment om deze met een schoon nagelborsteltje (ingesprayd met nog meer bike cleaner) te schrobben. Ze moeten immers beige zijn, niet bruin, grijs of zwart

Is er vet op je schijfremmen gekomen? Maak deze dan schoon met remreiniger. Spray een schone doek in met voldoende Brake Booster remreiniger en boen even goed. Eventueel residu kun je met een schone, droge doek afnemen.

Dynamic Brake Booster remreiniger

Banden & wielen controleren

Om lekke banden in je volgende rit te voorkomen, controleer je je banden. Heb je noppen of grof profiel? Haal dan eventuele steentjes en ander vuil daaruit. Controleer het loopvlak op slijtage en sneetjes. Kleine beschadigingen kunnen oké zijn. Het verschilt per band wanneer deze aan vervanging toe is. Dit hangt met name af van de lekbestendigheid van de band / dikte van het rubber.

Check ook even je ventiel. Heb je een ringetje om het ventiel op z’n plaats te houden? Controleer of dit goed vastgedraaid zit. Check of je ventiel nog recht staat. Staat deze heel scheef en staat ie op afbreken? Vervang dan je binnenband als je daarmee werkt, of je ventielkern als je tubeless rijdt.

Of je je wielen nu wel of niet uit je frame haalt, laat ze even ronddraaien om op een slag te controleren. Zit er een slag in? Dan zullen de meesten hiervoor een fietsenmaker moeten inschakelen.

Steekassen schoonmaken & invetten

Heeft je fiets steekassen (ten opzichte van quick release)? Dan kun je deze net zo goed even schoonmaken, gezien je je wielen toch al uit je fiets gehaald hebt. Er komt hier wel eens wat zand in. Spray een beetje Drivetrain Detox op een doek en maak de steekassen schoon. Vervolgens doe je een klein beetje All Round Grease op de steekas en verdeel je dit met je vinger, ook op het schroefdraad. Doe dit met beide steekassen. Leg de schoongemaakte, ingevette steekassen op een schone, droge doek, totdat je je wielen weer in je frame zet.

Dynamic All Round Grease
Dynamic All Round Grease Premium

Fiets wassen (uitgebreide manier)

Het wassen van je fiets pak je dit keer wat uitgebreider aan, voor het verwijderen van vervelende verstopte, vastzittende vuiligheden. Als basis gebruiken we de snelle manier van het fiets wassen. Na het inweken pak je een emmertje met warm water en een washandschoen (die gaat minder snel kapot dan een spons en heb je niet overal stukjes spons achter hangen). Was met de handschoen je hele frame en wielset met liefde. Daarnaast kan het handig zijn om een (schone) borstel te gebruiken. Daarmee haal je aangekoekt vuil weg op met de hand lastig bereikbare plekken.

Emmer
Dynamic Microfibre Bike Cleaning Glove
Dynamic Wheel And Component Brush

Kettingbladen ontvetten

Net als je cassette, spray je je kettingbladen in met Drivetrain Detox. Even laten inweken en met een ingesprayde borstel schoonschrobben. Het buitenblad kun je goed schoonmaken met een nagelborsteltje. Het binnenblad is iets moeilijker te bereiken; daarvoor kun je een tandenborstel of Drivetrain Detailing Brush gebruiken.

Tandenborstel
Dynamic Detailing Brush

Frame polijsten

Een van de belangrijkste onderdelen van de fietssport is er goed uitzien op de fiets. Wetenschappers stellen dat je daar tot 83% harder door gaat fietsen. Daarom is het slim om een vuilafstotend laagje aan te brengen met de Dynamic Protective Wax Spray. Deze maakt glanzende lak glanzender, maar laat matte frames mat. Spray het op je frame (zorg dat je je remmen niet raakt) en verdeel de wax met een licht vochtige doek. Even kort wachten en uitwrijven met een microvezeldoek.

Dynamic Protective Wax Spray
Dynamic Luxury Microfibre Polishing Cloth

Ben je echt een schoonmaakfreak? Ik wel, daarom gebruik ik soms ook de wax die ik voor de auto / motor gebruik. Met een schone, droge doek breng je de wax aan. Laat uitharden tot er een witte waas ontstaat. Dan met een microvezeldoek of -pad goed uitwrijven tot de witte waas helemaal weg is. Je moet de wax wel in de juiste kleur kopen.

Ben je nóg gekker? Ik ook! Onlangs heb ik ontdekt dat de ultra-glans bij autoshows bereikt wordt door een product wat ze ‘glaze’ noemen. Dit breng je aan voordat je met wax aan de slag gaat. Deze moet je wel in de juiste kleur kopen.

Slijtage aandrijving controleren

Omdat je aandrijving bestaat uit over elkaar bewegende onderdelen waar je druk op uitoefent, slijten deze. Een versleten ketting vervang je als eerste. Een versleten ketting versnelt namelijk de slijtage van je cassette en kettingbladen. Globaal kun je onderstaand schema aanhouden bij het vervangen van versleten aandrijfonderdelen:

  • Ketting vervangen: iedere 3.000 á 5.000 km (afhankelijk van hoe je met je ketting omgaat en welke ketting je gebruikt)
  • Cassette vervangen: iedere 10.000 á 20.000 km (afhankelijk van of je op tijd je ketting vervangt)
  • Derailleurwieltjes vervangen: iedere 10.000 á 20.000 km
  • Kettingblad vervangen: iedere 20.000 á 40.000 km (afhankelijk van je kettingonderhoud en het blad waarop je vaak rijdt)

Zoek je meer info over de gereedschapskant van fietsonderhoud? Lees dan ook ons blog over reparatievaardigheden.

Slijtage ketting controleren

De meest precieze manier om je ketting op slijtage te controleren is met een ketting checker, bijvoorbeeld deze Park Tool kettingslijtagemeter. Daarmee kun je voor iedere soort ketting (9 tot 12 speed) meten of je nog goed zit, of dat het tijd is om te vervangen (of dat je daar al vrij laat mee bent).

Ketting slijtagemeter

Slijtage cassette controleren

Het bepalen van slijtage op de cassette vergt een iets scherper oog. We gaan hier even uit van een goede ketting. Schakel eerst je derailleur in de versnelling die je wil controleren. Ik zou beginnen met de versnelling waarin je het meeste rijdt. Knijp je achterrem in, zet druk op de pedalen en kijk of de ketting over je cassette beweegt. Als er beweging is, wordt het tijd om de cassette te vervangen. Je kunt ook een simpelere (maar minder precieze) visuele check doen: als de tanden van een of meerdere kransjes erg scherp zijn, zijn ze dringend aan vervanging toe.

Als je je cassette zelf wil vervangen heb je een cassette afnemer (bij voorkeur uit één stuk, dus niet een klein blokje waarop je een steeksleutel zet) en een kettingzweep nodig.

Kettingzweep en cassette-afnemer

Slijtage derailleurwieltjes controleren

Derailleurwieltjes worden steeds puntiger naarmate ze slijten. De ketting heeft dan meer speling, dus schakelen voelt minder precies. Bovendien versnellen versleten derailleurwieltjes het slijtageproces op je ketting. Zorg dus dat je ze op tijd vervangt. Dit gaat vrij eenvoudig met een inbussleuteltje.

Slijtage kettingbladen controleren

Bij je kettingbladen geldt eigenlijk hetzelfde als bij je derailleurwieltjes. Aan de bovenkant moeten de tanden nog plat zijn. Naarmate je kettingblad verslijt, worden de tanden scherper. Kettingbladen zijn gewoon los te koop, dus je hoeft niet meteen een heel nieuw crankstel te kopen als alleen je binnenblad versleten is. Voor het vervangen van een kettingblad heb je een aantal dingen nodig:

  • Momentsleutel
  • Torx sleutel
  • Cranksleutel

Dit blog van Mantel vertelt eigenlijk heel goed hoe dat werkt moet.

XL. EXTRA GROTE SCHOONMAAKBEURT: 1000KM (1 TOT 2 UUR)

Inmiddels gaan we dieper in de racefiets schoonmaken gids en zijn we aanbeland bij schoonmaaktips die voor velen te ver zullen gaan. Hier worden de mannen van de jongens gescheiden en de dames van de meisjes. Het moment hebben we hier op ‘iedere 1000km’ geprikt, maar zo ver achteraan in de ‘schoonmaakfunnel’ zijn er erg veel factoren die van invloed zijn geweest. De 1000km is dus echt maar een grove schatting.

Al het bovenstaande geldt hier, plus:

Derailleurwieltjes schoonmaken

Heb je al ooit eens je derailleurwieltjes van dichtbij bekeken? Als het antwoord ‘nee’ is, is de kans groot dat er wat zwart vuil opgehoopt zit. Met de Cassette Claw kun je dat grove vuil er wel af pulken. Daarna is het wederom goed insprayen met Drivetrain Detox en poetsen met een tandborstel. Als je echt niet bij het hardnekkige vuil kan, kun je de wieltjes altijd nog met een inbussleuteltje even demonteren.

Rem- en versnellingskabels controleren/ stellen

Goed kunnen remmen is erg belangrijk. Je wil immers graag je fietsrit overleven. Daarom moet je deze periodiek controleren.

Remkabel mechanische remmen / versnellingskabel

Bij mechanische remmen moet je af en toe de kabels controleren, met name als de kabels buiten frame om lopen. Check of er geen beschadigingen en/of roestplekken zichtbaar zijn. Bij grote beschadigingen aan de buitenkabel, kun je de kabel het beste laten vervangen. Deze dingen gelden ook voor versnellingskabels. Verder moet je bij het schakelen vooral ook voelen: als het schakelen zwaar aanvoelt, is je kabel mogelijk versleten (de binnenkabel is zijn soepelheid verloren). Het vervangen van kabels is typisch iets wat ik aan de fietsenmaker overlaat. Maar als je het zelf kunt: ga vooral je gang.

Remrand velgremmen controleren

Wanneer je met velgremmen rijdt, zit hiervoor meestal een metalen remrand op de velg (tenzij je met full carbon velgen rijdt). Als de remrand nog goed is, is deze gewoon vlak. Naarmate je meer remt, slijt de remrand uit en wordt deze steeds holler. Als de remrand te hol is, moet je helaas je hele velg vervangen.

Slag schijfremmen controleren

Laat je wiel ronddraaien en kijk of er een slag in je remschijf zit. Als hij op een enkel punt aanloopt, zit er waarschijnlijk een slag in. Een klein slagje is niet erg, maar als hij teveel aanloopt, is dit irritant en gaat er vermogen verloren. Als er een flinke slag in zit, zou ik dit mooi aan de fietsenmaker overlaten.

Een slag in je remschijf staat overigens helemaal los van een slag in je wiel; dat heeft niets met elkaar te maken.

Schijfremmen stellen

Soms staat je remschijf niet helemaal gecentreerd tussen de remblokjes. Dan kan je remschijf wat aanlopen, waardoor deze soms gaat piepen. Gelukkig is centreren makkelijk. Je remklauwen zitten met twee bouten vast aan het frame. Draai deze een beetje los, tot je remklauw kan bewegen (helemaal los hoeft niet). Knijp dan de desbetreffende rem in en blijf knijpen. Draai ondertussen de bouten weer vast. Daarna kun je de rem loslaten en staat je remschijf precies in het midden. Dit klusje duurt echt twee minuten. Je kunt het dus vaker doen als je wilt. Ik zou het sowieso even doen na een wielwissel (bijvoorbeeld naar wegwielen in een gravelbike of andersom, of een klimwielset en aero wielset in een racefiets).

Als er te weinig ruimte rondom je remschijf is, moeten je hydraulische schijfremmen waarschijnlijk ontlucht worden. Dan gaan de remblokjes weer terug naar hun originele positie. Dit ontluchten laat ik altijd over aan de fietsenmaker. Hetzelfde geldt wanneer je remkracht verminderd is (je hydraulische schijfremmen voelen ‘sponzig’ aan). Dan moet de mineraalolie waarschijnlijk bijgevuld of vervangen worden, waarvoor specialistisch gereedschap nodig is (wat ik niet heb).

Derailleur afstellen

Als je derailleur niet meer lekker schakelt, moet deze afgesteld worden. Het mooie is: dit kun je gewoon zelf! Ik heb een tijdje geleden onderstaande gevonden en sindsdien snap ik het pas. De eerste keer ben je misschien drie kwartier aan het klooien, maar daarna snap je het. Ik zou nog wel een hartoperatie durven uitvoeren, als deze man van Park Tool uitlegt hoe het moet:

Als het echt heel slecht gaat met schakelen, volg je het proces van voor tot achter (inclusief limietschroeven). Hoef je alleen een beetje te optimaliseren? Dan heb je mogelijk genoeg aan de barrel adjuster.

Naast een periodieke controle, raad ik het ook aan om na iedere wielwissel te doen, inclusief limietschroeven.

Tubeless sealant aanvullen

Als je tubeless rijdt, moet je dit af en toe aanvullen. Als je ziet dat er veel witte vlekjes op je band zitten (je hebt de sealant gebruikt) natuurlijk. Maar ook periodiek. Sealant verdampt namelijk. Dus ieder kwartaal tot halfjaar moet je sowieso de sealant bijvullen, of je hem nu gebruikt hebt of niet. Dit verschilt per sealant enigszins. Daarnaast verliest sealant na verloop van tijd (ongeveer een jaar) zijn effectiviteit, ook in de fles. Koop dus een fles waar je maximaal een jaar mee doet, afhankelijk van hoeveel tubeless wielsets je moet onderhouden.

Bijvullen doe je het gemakkelijkst met een tubeless ventiel, waarbij je de ventielkern eruit kan draaien. Hiervoor heb je een ventielkernverwijderaar nodig. Vervolgens heb je een spuit met een slangetje eraan nodig, zoals deze van Milkit. Hiermee zuig je eerst de sealant uit de fles (op de fles staat hoeveel je nodig hebt bij welke soort banden). Vervolgens stop je het slangetje in het ventiel en duw je door tot het slangetje in de band zit. Dan leeg je de injectiespuit volledig. Een injectiespuit is overigens niet per se nodig. Het onderstaande flesje heeft immers een spuitmondje. Alleen een injectiespuit vind ik nét iets preciezer werken.

Heb je geen verwijderbare ventielkern? Dan zul je de tubeless band aan een kant moeten loshalen en de sealant erin gieten.

Tubeless sealant, bijv. Milkit

Incidenteel onderhoud / onderhoudsbeurt XXL

Hiervoor geldt dezelfde disclaimer als bij de XL schoonmaakbeurt. Wat precies wanneer nodig is, hangt af van hoeveel je fietst en in welke omstandigheden, plus het onderhoud wat je gedaan hebt.

Je kunt dit bijvoorbeeld eens per jaar doen, na het fietsseizoen. Je wil je fiets het liefst brandschoon in de schuur stallen. En als je binnen gaat fietsen, hoort je fiets ook spic en span te zijn.

Cassette schoonmaken (uitgebreide versie)

Als je cassette erg vies of zelfs roestig is, adviseer ik deze te demonteren. Neem een bakje en giet daar wat Drivetrain Detox in. Daar leg je je cassetteonderdelen in te weken. Leg het netjes neer, zodat je systematisch te werk kan gaan. Eenmaal uitgestald, kun je ze een voor een met het nagelborsteltje of met de Dynamic Detailing Brush schoonmaken.

N.B.: om je cassette te demonteren, heb je een cassetteafnemer en een kettingzweep nodig (zie ook slijtage ketting controleren).

Diverse onderdelen demonteren, schoonmaken, invetten en monteren

Wil je een kraak in je fiets voorkomen op oplossen? Dan ga je veel aan deze tip hebben. Als er vuil tussen onderstaande onderdelen zit, of het is te droog geworden, dan kan er een kraak ontstaan. Daarom is het slim om onderstaande onderdelen periodiek te demonteren, schoon te maken met bike cleaner, in te smeren met montagepasta en weer te monteren. Zeker voor carbon onderdelen is dit een must.

  • Stuur (tussen stuur en stuurpen)
  • Zadel (rails waar zadel aan zadelpen vastzit)
  • Zadelpen (waar deze in het frame zit). Gebruik hiervoor bij voorkeur de Dynamic Carbon Assembly Paste. Die bevat micropearls: miniscule balletjes die ervoor zorgen dat je zadelpen vast blijft zitten, zonder je zadelpenklem heel erg vast te moeten draaien. Daarmee voorkom je dat het carbon/aluminium beschadigt raakt.
  • Pedalen (schroefdraad insmeren met montagepasta)
Dynamic Assembly Paste Pro
Dynamic Carbon Assembly Paste

Tubeless banden schoonmaken

Tubeless sealant verdampt en laat bijna niets achter. Na verloop van tijd (1 á 2 jaar) kan er echter wat residu in je band opbouwen. Dan moet je even je band eraf halen en alles met een doekje en eventueel wat bike cleaner schoonmaken. Daarna kun je de band weer zoals normaal monteren en bijvullen. Het is afhankelijk van hoeveel kilometers je per jaar maakt of dit überhaupt eerder voor komt dan dat je je band moet vervangen.

Stuurlint vervangen

Stuurlint kan vuil worden, slijten, of een beetje verschuiven als je pech hebt. Na verloop van tijd is het fijn om weer even een vers stuurlint te monteren. Als je dit voor de eerste keer doet, moet je hier even wat tijd voor uittrekken. Er zit namelijk een bepaalde techniek achter. De belangrijkste aandachtspunten zijn:

  • Draairichting
  • Consistente afstand tot de vorige ‘omwenteling’
  • Draai rondom de shifter
  • Juiste richting afknippen

Ik heb zelf veel aan deze korte video gehad:

Lagers controleren

Lagers zijn belangrijke onderdelen en moet je niet vergeten. Deze moeten namelijk vrij van vuil en goed ingevet blijven, om te zorgen dat je bewegende onderdelen soepel blijven draaien. De belangrijkste zijn:

  • Balhoofd
  • Trapas / bottom bracket
  • Wiellagers

Voel of hoor je veel geknars op deze plaatsen? Dan is het waarschijnlijk dat er vuil in de lager zit. Heb je kogellagers? Dan kun je deze geheel demonteren, schoonmaken en weer invetten met kogellagervet. Ideaal hiervoor is Dynamic Galli Grease Pro. Dit is speciaal lagervet, ontwikkeld voor gebruik in constante beweging (andere vetten zijn niet altijd geschikt voor gebruik in beweging). Heb je industriële lagers? Dan is de kans een stuk kleiner dat er vuil in komt. Maar als het zover is, kun je ze beter vervangen.

Eerlijk is eerlijk: ik laat dit persoonlijk over aan een goede mechanieker (breng dit uitsluitend naar een in racefietsen gespecialiseerde mechanicien, niet naar een stadfietsenmaker).

Dynamic Galli Grease Pro

Naast vuil, kan er ook speling op je lagers komen. Als dat zo is, moet je ze vervangen.

Speling balhoofdlagers controleren

Speling op je balhoofd kun je gemakkelijk controleren. Het beste kun je over je frame gaan staan, zoals je ook zou doen als je voor een stoplicht wacht en je moet met beide voeten uitklikken. Dan knijp je de remmen hard in en beweeg je het stuur van voor naar achter. Voel je hier speling? Dan is er dus speling.

Speling wiellagers controleren

Hier ga je hetzelfde te werk als bij de balhoofdlagers. Alleen beweeg je de fiets dan zijwaarts. Als je speling voelt, controleer dan eerst of je steekas of quick-release goed vastzit. Als dat zo is, zit er waarschijnlijk speling in de naaf en moet die vervangen worden. Als dit al te doen is zonder een nieuwe wielset te kopen, zou ik dit zeker aan een ervaren mecanicien overlaten.

Speling bottom bracket controleren

Je bottom bracket kun je op speling controleren door de ene crank naar boven en de andere naar onder te plaatsen. Houd beide goed vast en wrik zijwaarts op en neer. Als je speling voelt, kun je eerst proberen om je crankstel beter vast te maken. Draai de bouten op je linkercrank los, draai de kunststof crankbout los wrik een klein beetje met je crank, terwijl je erop duwt. Dan draai je alles weer vast en controleer je nog eens op speling.

Mocht je je bottom bracket willen schoonmaken, vergt dit ook enige kennis. Kennis die ik helaas te beperkt heb om daar een advies in te kunnen doen. Ik weet wel dat er verschillende soorten zijn, die zich beter of slechter lenen voor onderhoud. Een pressfit vergt bijvoorbeeld een aantal stukken specialistisch gereedschap om überhaupt te kunnen (de)monteren.

Tot slot

Deze gids is mijn persoonlijke advies voor het racefiets schoonmaken. Ik heb mijn fiets het liefst altijd brandschoon, blinkend dat ie je ogen verblindt. Dan is je fiets altijd supersnel en heb je weer een excuus minder. Dit neurotische gedrag heeft natuurlijk niet iedereen. Maak daarom een verstandige afweging tussen wat je nodig vindt en waar je zin in hebt. Ik zou alleen aanraden om de mini schoonmaakbeurt nooit over te slaan. Wat je daarna doet, moet je zelf weten. Houd je van je racefiets schoonmaken? Dan kun je natuurlijk alles ter harte nemen.

Deze fiets hangt in elk geval weer blinkend aan de muur!

Heb jij nog tips voor deze racefiets schoonmaken gids?

Heb jij nog goede racefiets schoonmaken tips die ik niet genoemd heb? Of zie je dingen die volgens jou niet helemaal kloppen? Laat het weten in de Cobbles Strava club of stuur een mailtje naar info@cobblescycling.com.

Gerelateerd artikel

Onderhoud bestaat in verschillende gradaties. Hier hebben we het vooral gehad over je racefiets schoonmaken, met een klein beetje sleutelen erbij. Dat sleutelen is natuurlijk veel uitgebreider dan we in deze gids besproken hebben. Lees daarom ook ons artikel over wat handige reparatieskills zijn en welk gereedschap je daarvoor nodig hebt.

Hij begon ooit op de mountainbike, maar uiteindelijk is daar ook een racefiets en een gravelbike bijgekomen. Daan maakt voor iedere rit een nieuwe route en is een rasechte toerder. Genieten staat voorop! Een biertje of een koffietje op het terras misstaat niet in Daans ideale rit.

Cobbles wordt mede mogelijk gemaakt door

×